Την έντονη αντίδραση της Επιτροπής Διαχείρισης του Ανεξάρτητου Φορέα Κοινωνικής Στήριξης προκάλεσε έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας (ΕΥ), η οποία, παρότι δεν καταγράφει παρατυπίες στη λειτουργία του Φορέα, επισημαίνει κινδύνους σχέσης επιρροής ή/και προσδοκίας οφέλους από μεγάλους δωρητές που διατηρούν ή συνάπτουν οικονομικούς δεσμούς με το κράτος.
Τι διαπιστώνει η Ελεγκτική Υπηρεσία
- Ο Φορέας, που στηρίζει φοιτητές σε έκτακτη ανάγκη, είδε τα έσοδά του να εκτοξεύονται το 2023–2024 κατά 500% (στα €2,5 εκατ.), με δαπάνες €1,6 εκατ. το 2024.
- Εντοπίζονται σημαντικές εισφορές από εταιρείες που ταυτόχρονα συναλλάσσονται με το Δημόσιο (εν εξελίξει συμβάσεις υψηλής αξίας, κλαδικές ρυθμίσεις όπως ο φόρος χωρητικότητας στη ναυτιλία κ.ά.).
- Η ΕΥ σημειώνει ότι, ακόμη κι αν οι εισφορές είναι νομίμως αποδεκτές και ανεξάρτητες, «δημιουργείται η εντύπωση μεροληπτικής μεταχείρισης» και κλονίζεται η δημόσια εμπιστοσύνη, λόγω της ιδιάζουσας σχέσης: πρόεδρος του Φορέα είναι, θεσμικά, η Πρώτη Κυρία (βάσει Ν. 156(Ι)/2014), ενώ ο/η σύζυγος είναι ο/η Πρόεδρος της Δημοκρατίας που λαμβάνει αποφάσεις για την οικονομία.
Η σύσταση: Δημοσιοποίηση μεγάλων εισφορών
Η ΕΥ εισηγείται ο Φορέας να δέχεται μόνο εισφορές που συνοδεύονται από συγκατάθεση δημοσιοποίησης, τουλάχιστον για ποσά άνω π.χ. των €20.000 ετησίως. Η ρύθμιση:
- Ενισχύει τη διαφάνεια χωρίς να απαιτείται άμεσα νομοθετική αλλαγή.
- Δεν επηρεάζει μικρότερες ιδιωτικές δωρεές (συνήθως <€20.000).
- Ευθυγραμμίζεται με βέλτιστες πρακτικές εταιρικής διακυβέρνησης (π.χ. ΟΟΣΑ).
Η αντίδραση του Φορέα
Η Επιτροπή Διαχείρισης τονίζει ότι από τον πολύμηνο έλεγχο συμμόρφωσης δεν προέκυψε «ουδεμία παρατυπία» στις εισφορές ή στις παροχές στήριξης. Κατηγορεί την ΕΥ ότι υπερέβη τον ρόλο της, εισάγοντας ζητήματα χωρίς ελεγκτική τεκμηρίωση, τα οποία «μετατρέπουν έναν τεχνοκρατικό έλεγχο σε εργαλείο πολιτικής εκμετάλλευσης».
Παράλληλα:
- Υπογραμμίζει ότι ο Φορέας λειτουργεί εντός Συντάγματος και νόμου και ότι η προεδρία από την Πρώτη Κυρία είναι θεσμοθετημένη.
- Δηλώνει πλήρη λογοδοσία, με στοιχεία αναρτημένα στον ιστότοπο, και ενίσχυση του κοινοβουλευτικού ελέγχου (ενημέρωση Βουλής).
- Έχει ζητηθεί γνωμάτευση από τη Νομική Υπηρεσία για πλευρές της έκθεσης που, κατά τον Φορέα, εκφεύγουν του αντικειμένου του ελέγχου.
Η ουσία
Παρότι δεν διαπιστώνονται παρατυπίες, η Ελεγκτική Υπηρεσία κρούει τον κώδωνα για θεσμικό ρίσκο αντίληψης επιρροής, προτείνοντας περισσότερη διαφάνεια στις μεγάλες δωρεές, ώστε τα κοινωνικά οφέλη του Φορέα να μην επισκιάζονται από δημόσια καχυποψία. Ο Φορέας, από την πλευρά του, απορρίπτει τις «σκιές» και δηλώνει ανοικτός σε βελτιώσεις που δεν παραβιάζουν το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο.
