Μεγαλύτερες σε ύψος οι μη καταγγελθείσες ζημιές εκτιμάται, με 186 000 πρόσωπα να έχουν εξαπατηθεί από τη μαζική απάτη επενδυτικής πυραμίδας.
Μια από κοινού έρευνα που διενεργήθηκε από αριθμό ευρωπαϊκών Αρχών επιβολής του νόμου, με τη στήριξη των Europol και Eurojust, έχει οδηγήσει στη σύλληψη εννέα υπόπτων, σε σχέση με την υπόθεση απάτης επενδύσεων, ονομαζόμενη ως «JuicyFields». Σε συντονισμένες αστυνομικές επιχειρήσεις στις 11 Απριλίου, 2024, πέραν των 400 αστυνομικών και άλλων λειτουργών επιβολής του νόμου, σε έντεκα χώρες, προχώρησαν στην εκτέλεση εννέα ενταλμάτων σύλληψης και διενήργησαν 38 έρευνες κατοικιών. Κατά τη διάρκεια των εξετάσεων, την ίδια μέρα, κατασχέθηκαν ή παγοποιήθηκαν, 4,700,000 ευρώ σε τραπεζικούς λογαριασμούς, κρυπτονομίσματα αξίας 1,515,000 ευρώ, χρηματικό ποσό ύψους 106,000 ευρώ σε μετρητά, και ακίνητη περιουσία αξίας 2,600,000 ευρώ. Κατασχέθηκαν επίσης, αριθμός αυτοκινήτων πολυτελείας, έργα τέχνης, χρήματα και άλλα αντικείμενα πολυτελείας, καθώς και μεγάλος αριθμός ηλεκτρονικών συσκευών και εγγράφων.
Εκτιμάται ότι, οι συνολικές ζημιές που προκλήθηκαν από την απάτη επενδύσεων στην καλλιέργεια κάνναβης, μέσω συγκεκριμένης πλατφόρμας εγγραφής επενδυτών, ανέρχονται στα 645 εκατομμύρια ευρώ, ωστόσο οι πραγματικές και μη καταγγελθείσες ζημιές μπορεί να είναι σημαντικά μεγαλύτερες. Στο σύνολο, εκτιμάται ότι 550,000 συμμετέχοντες ανά το παγκόσμιο, οι πλείστοι ευρωπαίοι πολίτες, είχαν εγγραφεί ως διαδικτυακοί επενδυτές. Με τη χρήση τραπεζικών εμβασμάτων ή κρυπτονομισμάτων, γύρω στις 186,000 συμμετεχόντων, μετέφεραν κεφάλαια στο ευρύ σχέδιο απάτης, το οποίο βρισκόταν σε εφαρμογή από τις αρχές του 2020, μέχρι τον Ιούλιο, 2022.
Η JuicyFields και οι ψευδείς ευκαιρίες επένδυσης σε κάνναβις
Οι ύποπτοι, κυρίως από Ρωσία, αλλά και από Ολλανδία, Γερμανία, Ιταλία, Λετονία, Μάλτα, Πολωνία, Ιορδανία, Ηνωμένες Πολιτείες, και Βενεζουέλα, χρησιμοποιούσαν διαφημίσεις σε κοινωνικά δίκτυα για να δελεάσουν τα θύματα τους σε ιστοσελίδες τους. Οι συγκεκριμένες πλατφόρμες προσέφεραν υποσχόμενη εγγραφή επενδυτών και ευκαιρίες επένδυσης στην καλλιέργεια, συγκομιδή και διανομή φυτών κάνναβης, με σκοπό την ιατροφαρμακευτική χρήση τους.
Με ελάχιστο ποσό τα 50 ευρώ, ως αρχική επένδυση στην αποκαλούμενη ευκαιρία ηλεκτρονικής καλλιέργειας – “e–growing”, οι επενδυτές λάμβαναν υποσχέσεις για σύνδεση τους με παραγωγούς ιατρικής κάνναβης. Με την αγορά ενός φυτού κάνναβης, η πλατφόρμα διαβεβαίωνε τους επενδυτές – επίσης αποκαλούμενοι ως ηλεκτρονικοί καλλιεργητές “e–growers”, ότι μπορούσαν σύντομα να αποκομίσουν μεγάλα κέρδη από την πώληση της μαριχουάνας σε εγκεκριμένους αγοραστές. Ενώ η εταιρεία δεσμευόταν για ετήσια κέρδη με ποσοστό από 100% ή περισσότερο, δεν αποκάλυπταν τον ακριβή τρόπο με τον οποίο θα επιτύγχαναν τον στόχο αυτό και κατά πόσο ήταν σε θέση να παρέχουν εγγυήσεις για την επίτευξη του.
Η νομιμοποίηση της καλλιέργειας της κάνναβης ή η επέκταση του επιτρεπόμενου περιεχόμενου THC – τετραϋδροκανναβινόλη – σε προϊόντα κάνναβης, για σκοπούς προσωπικής χρήσης, αναψυχής, και θεραπείας, αποτελούν αντικείμενο δημόσιας συζήτησης εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο διάλογος αποκτά νέα δυναμική από την πραγματικότητα ότι, η κάνναβις ξεχωρίζει ως μία από τις πιο ευρέως σε κατανάλωση παράνομες ουσίες, τόσο εντός Ευρωπαϊκής Ένωσης, όσο και παγκοσμίως. Όπως έχει γενικότερα διαφανεί, τα εγκληματικά δίκτυα είναι ιδιαίτερα έμπειρα στην εφαρμογή νέων πρακτικών σε ήδη υπάρχουσες εγκληματικές δράσεις, ειδικότερα κατά περιόδους αλλαγών στα πλαίσια ρυθμιστικών κανονισμών, που μπορεί να δώσουν την ευκαιρία σε επιτήδειους απατεώνες να διαφημίσουν ευκαιρίες επενδύσεων, μικρού ρίσκου και μεγάλης απόδοσης κέρδους.
Μια κλασική «Πολύ καλή για να είναι αληθινή» απάτη
Το σχέδιο επενδυτικής πυραμίδας – “Ponzi scheme”, είναι μορφή απάτης όπου, οι απατεώνες υπόσχονται μεγάλες αποδόσεις κέρδους, με μικρό ή καθόλου ρίσκο για τους επενδυτές. Αντί να παράγονται κέρδη μέσω νόμιμων επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, οι απατεώνες χρησιμοποιούν χρήματα από νέους επενδυτές, ώστε να πληρώσουν κέρδη σε προηγούμενους. Αυτό δημιουργεί την πλάνη μίας επιτυχημένης επιχείρησης, όμως στην πραγματικότητα, το σχέδιο καταρρέει όταν δεν υπάρχουν αρκετοί νέοι επενδυτές για να διατηρήσουν τις αποπληρωμές, αφήνοντας τους πλείστους επενδυτές με απώλειες.
Ως παράδειγμα, ο μέσος – ακόμα και προσεκτικός – επενδυτής προβαίνει σε αρχική επένδυση ύψους 50 ευρώ και λαμβάνει διπλάσια αποπληρωμή λίγο αργότερα. Με το κίνητρο αυτού του οικονομικού κέρδους, πολλοί επενδυτές αυξάνουν τις επενδύσεις, πληρώνοντας εκατοντάδες, χιλιάδες ή και σε πολλές περιπτώσεις, ακόμη και δεκάδες χιλιάδες ευρώ. Η πλατφόρμα παρουσιαζόταν ως αξιόπιστη αφού δεν προβαλλόταν μόνο μέσω του διαδικτύου, αλλά επιπρόσθετα σχημάτιζε την εικόνα μιας έμπιστης νόμιμης επιχείρησης, με γραφεία, ανθρώπινο δυναμικό και εκπροσώπηση σε εκδηλώσεις σχετικές με τη βιομηχανία καλλιέργειας κάνναβης. Αρχικά, περισσότεροι από 500,000 e–growers λάμβαναν αποπληρωμές επενδύσεων. Τον Ιούλιο 2022 ωστόσο, οι εγκληματίες πίσω από το σχέδιο ξαφνικά αφαίρεσαν τα προφίλ της εταιρείας από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και διέκοψαν την είσοδο των χρηστών στους ίδιους τους, τους λογαριασμούς, παγοποιώντας έτσι την ανάληψη χρημάτων.
Η περίπλοκη διερεύνηση του ανεπτυγμένου σχεδίου απάτης
Η έξαρση καταγγελιών σε όλη την Ευρώπη προέτρεψε την Europol στην έναρξη μιας συντονισμένης προσπάθειας για διερεύνηση, με την εμπλοκή πολλών χωρών της ΕΕ, καθώς και άλλων χωρών. Τη στοχευμένη αυτή δράση σε σχέση με την JuicyFields και άλλες συγγενικές επενδυτικές πλατφόρμες, ακολούθησε η δημιουργία μιας κοινής ομάδας διερεύνησης με έδρα την Eurojust, με επικεφαλής τις αστυνομικές Αρχές της Γερμανίας και της Ισπανίας, τη Γαλλική Χωροφυλακή και με την υποστήριξη της Europol, την Εθνική Αρχή για το Έγκλημα του Ηνωμένου Βασιλείου και τις Αρχές επιβολής του νόμου, αριθμού άλλων Κρατών Μελών της ΕΕ. Μετά από επίπονη διασύνδεση λεπτομερών ψηφιακών δεδομένων, οι ανακριτές σχημάτισαν μια ενοποιημένη εικόνα από πληροφορίες, η οποία επέτρεψε στις αστυνομικές Αρχές ανά την Ευρώπη, να προχωρήσουν στο μπαράζ των συλλήψεων.
Ένας από τους πρώτιστους «στόχους υψηλής αξίας» σε αυτή την έρευνα, εντοπίστηκε σε κατοικία στη Δομινικανή Δημοκρατία. Σε ακίνητη περιουσία όπου διέμενε ο Ρώσος υπήκοος, ο οποίος πιστεύεται ότι είναι από τους κύριους οργανωτές αυτού του σχεδίου απάτης, έγινε έρευνα από τις Αρχές της Δομινικανής Δημοκρατίας, με ανακριτές από Ισπανία και εμπειρογνώμονες της Europol να συνδράμουν κατά τις έρευνες, βοηθώντας στον συντονισμό.
Η δράση της Europol
Η Europol στήριξε την εκτεταμένη διασυνοριακή αυτή διερεύνηση από την αρχή, αναλαμβάνοντας επικεφαλής του επιχειρησιακού συντονισμού και παρέχοντας υποστήριξη με ανάλυση δεδομένων ακριβείας. Επιπρόσθετα, η Europol κοινοποίησε στις υπόλοιπες εμπλεκόμενες χώρες, αποτελέσματα χρηματοοικονομικών εξετάσεων, καθώς και άλλων πληροφοριών. Κατά την ημέρα δράσης, η Europol ανέπτυξε ανθρώπινο δυναμικό και κινητές Μονάδες σε διάφορες τοποθεσίες ανά την υφήλιο. Η Eurojust ενεργοποίησε κέντρο συντονισμού, στελεχωμένο από ανώτερους αστυνομικούς αξιωματικούς των διαφόρων εμπλεκόμενων στη διερεύνηση Αρχών, εισαγγελείς και προσωπικό της Eurojust, για να βοηθήσουν με τον συντονισμό των αιτημάτων δικαστικής συνδρομής σε πολλαπλό αριθμό χωρών και με χρονικές διαφορές.
Διεθνής Ομάδα Διερεύνησης:
Γαλλία: Εθνική Χωροφυλακή
Γερμανία: Τμήμα Ανιχνεύσεως Εγκλήματος Βερολίνου, Γραφείο Δημόσιου Κατήγορου Βερολίνου
Ισπανία: Εθνική Αστυνομία – Μονάδα Οικονομικού και Δημοσιονομικού Εγκλήματος
Συμμετέχοντες χώρες:
Αυστρία, Βέλγιο, Βουλγαρία, Κροατία, Κύπρος, Δημοκρατία Τσεχίας, Δανία, Εσθονία, Φινλανδία, Ελλάδα, Ουγγαρία, Ιρλανδία, Ιταλία, Λετονία, Λιθουανία, Λουξεμβούργο, Μάλτα, Ολλανδία, Νορβηγία, Πολωνία, Πορτογαλία, Ρουμανία, Δημοκρατία Σλοβακίας, Σλοβενία, Ελβετία, Ηνωμένων Βασίλειο, Ηνωμένες Πολιτείες
Συμμετέχοντες οργανισμοί:
Europol, Eurojust
- Μετάφραση από Αστυνομία Κύπρου του Δελτίου Τύπου της Europol – EMPACT, ημερομηνίας 12 Απριλίου, 2024, με τίτλο «9 arrests in EUR 645 million JuicyFields investment scam case»
Η συμμετοχή της Κύπρου
Η Κύπρος συνέδραμε στην παγκόσμιας κλίμακας επιχείρηση, με τη συμμετοχή μεταξύ άλλων και της Αστυνομίας Κύπρου και ειδικότερα της Εθνικής Μονάδας Europol της Διεύθυνσης Ευρωπαϊκής Ένωσης – Διεθνούς Αστυνομικής Συνεργασίας (ΔΕΕ-ΔΑΣ), της Υποδιεύθυνσης Διερεύνησης Οικονομικού Εγκλήματος, και των ΤΑΕ Πάφου και ΤΑΕ Λεμεσού.
