Βραχυκύκλωμα στον εκλογικό έλεγχο από μαζικές αιτήσεις επιτελείων. Στις ενστάσεις στηρίζεται το ξεσκέπασμα ψευδών διευθύνσεων. Ο θεσμός του κοινοτάρχη και οι αλλαγές μέχρι το 2026.
Έκκληση στις αρμόδιες αρχές να διασφαλίσουν την ομαλή λειτουργία των εκλογών, έκανε η Φωτούλα Χατζήπαπα, δήμαρχος Λακατάμιας και ανεξάρτητη υποψήφια δήμαρχος Λακατάμιας, Τσερίου και Συνοικισμού Ανθούπολης, εκφράζοντας τη μεγάλη της απογοήτευση για όσα βλέπουν το φως της δημοσιότητας σε σχέση με μαζικές και παράνομες μετακινήσεις ψηφοφόρων στον δήμο της.
«Ήδη δημότες της Λακατάμιας έχουν υποβάλει μεγάλο αριθμό ενστάσεων για ανθρώπους που δεν έχουν καμία σχέση με τη Λακατάμια αλλά επιχείρησαν να εγγραφούν, ή να τους εγγράψουν στο Δήμο μας. Ως δήμαρχος Λακατάμιας νιώθω ότι έχω υποχρέωση απέναντι στους δημότες που εκπροσωπώ, τους πραγματικούς και όχι τους κουβαλητούς, να τοποθετηθώ για αυτή τη θλιβερή εξέλιξη. Αλίμονο εάν σ’ αυτή τη νέα σελίδα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης επιδειχθεί η παραμικρή ανοχή σε τέτοιες ανέντιμες πρακτικές», σημειώνει σε γραπτή δήλωση.
Αναφερόμενη σε πρακτικές που αποτελούν νοθεία της δημοκρατικής βούλησης των δημοτών, με το πλήγμα για τη δημοκρατία, όπως τόνισε, να είναι τεράστιο, η κα Χατζήπαπα καλεί τους δημότες Λακατάμιας, Τσερίου και Συνοικισμού Ανθούπολης «να φράξουν τον δρόμο στη συντονισμένη προσπάθεια αλλοίωσης του εκλογικού αποτελέσματος. Καλώ τις αρμόδιες Αρχές, να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων και να διασφαλίσουν την ομαλή διεξαγωγή των εκλογών».
Καταλήγοντας σημειώνει ότι από πλευράς της θα πράξει ό,τι είναι δυνατόν, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της, «για να μην περάσουν τέτοιες αντιδημοκρατικές, ανήθικες και απαράδεκτες μεθοδεύσεις. Με τη Δημοκρατία δεν παίζουμε».
Κατά χιλιάδες αλλάζουν διεύθυνση – Oι παθογένειες του νομοθετικού πλαισίου
Σύμφωνα με ρεπορτάζ της «Κ» της Κυριακής, καταιγισμό αιτήσεων για αλλαγή διεύθυνσης ψηφοφόρων και κατά χιλιάδες, δέχθηκε η Υπηρεσία Εκλογών, η οποία παρουσιάζεται ανήμπορη να τις εξετάσει μία προς μία, την ίδια ώρα που καταγγέλλεται από Επιτελεία, όπως της κας Χατζήπαπα, ότι δίνονται διευθύνσεις κατοικιών άλλων προσώπων, υπεραγορών αλλά και οικοπέδων. Το τελευταίο τρίμηνο υποβλήθηκαν 20.890 αιτήσεις. Οι αυξημένοι αριθμοί μπορούν να καθορίσουν το εκλογικό αποτέλεσμα, όπως καταγγέλλουν επιτελεία που εκτιμούν ότι επηρεάζονται αρνητικά και έχουν επιδοθεί σε ένα κυνήγι συλλογής στοιχείων, ώστε να προχωρήσουν σε ενστάσεις.
Όπως φαίνεται, με παθογένειες του νομοθετικού πλαισίου οδεύει η Κυπριακή Δημοκρατία προς τη μεγαλύτερη εκλογική διαδικασία στην ιστορία της. Αυτή τη φορά –και ειδικά για τις δημοτικές εκλογές– ο μεγάλος αριθμός αξιωμάτων και υποψηφίων έχει διογκώσει το πρόβλημα που σχετίζεται με τα «παραθυράκια» για ψευδείς δηλώσεις μόνιμων διευθύνσεων ψηφοφόρων, καθώς επιτελεία υποψηφίων που αποτάθηκαν σε γνωστούς και φίλους φαίνεται να έχουν εκμεταλλευτεί την εκκρεμότητα της τροποποίησης του νόμου σε σχέση με τις μετοικήσεις, όπως είναι η εκτίμηση της Υπηρεσίας Εκλογών, στον απόηχο της αναστάτωσης από τις μεγάλες σε αριθμό αιτήσεις ψηφοφόρων για αλλαγή διεύθυνσης, και μάλιστα, όπως καταγγέλθηκε από περιπτώσεις, όπως του επιτελείου της κας Χατζήπαπα, σε χώρους που ξενίζουν.
Ο κρατικός μηχανισμός
Την ίδια ώρα ο κρατικός μηχανισμός αποτροπής πρακτικών όπως οι πιο πάνω είναι ελλαττωματικός. Από τη μία αδυνατεί να διασφαλίσει μία διάφανη πιστοποίηση των διευθύνσεων από τον ξεπερασμένο, όπως είναι σήμερα η κοινή παραδοχή, θεσμό των κοινοταρχών, και από την άλλη είναι αδύνατος ο ακριβής έλεγχος, μία προς μία, των διευθύνσεων. Καθώς η αναθεώρηση της νομοθεσίας δρομολογείται για την περίοδο μετά τις προσεχείς εκλογές, όταν θα αρχίσει ο διάλογος του υπουργείου Εσωτερικών με τα πολιτικά κόμματα και τους εμπλεκόμενους φορείς, με στόχο να εφαρμοστεί για πρώτη φορά στις βουλευτικές του 2026, το υπουργείο Εσωτερικών αυτές τις μέρες στηρίζεται στη βοήθεια των ενστάσεων από πλευράς επιτελείων και πολιτών μέχρι σήμερα Δευτερα, 15 Απριλίου, για να «ξετρυπώσει» όσους δήλωσαν ψευδή στοιχεία διαμονής για να στηρίξουν τον υποψήφιο της αρεσκείας τους.
Επαρχιακές Διοικήσεις έγιναν σε αρχικό στάδιο δέκτες προφορικών καταγγελιών για εξόφθαλμες παρατυπίες, αλλά και μάρτυρες εικόνων μαζικής υποβολής αιτήσεων, της τελευταίας στιγμής, κατά εκατοντάδες σε φακέλους από κομματικά στελέχη, ως γρανάζια μεγάλων και καλοστημένων μηχανισμών συλλογής αιτήσεων, καθιστώντας το, κατά παραδοχή του υπουργείου, το οποίο φαίνεται να σηκώνει τα χέρια ψηλά λόγω και της υποστελέχωσης και των προετοιμασιών των διπλών εκλογών, ανήμπορο να ελέγξει –σε περιορισμένα χρονικά πλαίσια– μία προς μία τις αιτήσεις για επαλήθευση των διευθύνσεων.
Αριθμοί
Οι αριθμοί για τις αιτήσεις μετοικήσεων ενόψει των δημοτικών εκλογών καταδεικνύουν πολλά για το αυξημένο ενδιαφέρον ψηφοφόρων για αλλαγή μόνιμης διεύθυνσης (βλ. γράφημα). Σύμφωνα με στοιχεία που έδωσε στην «Κ» η Υπηρεσία Εκλογών, το τελευταίο τρίμηνο και μέχρι τη λήξη της προθεσμίας της 2ας Απριλίου, υποβλήθηκαν παγκύπρια 20.890 αιτήσεις για μετοικήσεις, ένας αριθμός ρεκόρ, ο οποίος ξεπερνά τον διπλάσιο αντίστοιχο των προηγούμενων δημοτικών εκλογών του 2016, όπου οι αιτήσεις ήταν 7.428. Προηγήθηκαν οι 9.445 αιτήσεις των εκλογών του 2011. Σε επίπεδο επαρχιών, σημειώνεται θεαματική αύξηση στις επαρχίες Λευκωσίας και Λεμεσού. Για την πρώτη, από 2.087 αιτήσεις το 2016, προέκυψαν 6.687 για το 2024, ενώ για τη δεύτερη, οι 2.912 αιτήσεις εκτοξεύτηκαν σε 8.391.
Το τελευταίο τρίμηνο υποβλήθηκαν παγκύπρια 20.890 αιτήσεις για μετοικήσεις, ένας αριθμός ρεκόρ ο οποίος ξεπερνά τον διπλάσιο αντίστοιχο αριθμό των προηγούμενων δημοτικών εκλογών του 2016, όπου οι αιτήσεις ήταν 7.428.
Το «οικτρό φαινόμενο»
Στο ερώτημα εάν το υπουργείο Εσωτερικών διαθέτει έναν αποτελεσματικό μηχανισμό ελέγχου των διευθύνσεων που δηλώνονται ψευδώς, αυτό δείχνει να αδυνατεί να ανταποκριθεί πλήρως και να εναποθέτει τις ελπίδες του στις ενστάσεις που θα υποβληθούν. Οι λόγοι έχουν να κάνουν πρώτον, με την υποστελέχωση, η οποία, όπως ανέφερε στην «Κ» ο γενικός διευθυντής του υπουργείου Εσωτερικών Ελίκκος Ηλία, είναι εμφανής, ειδικά σε μία περίοδο που οι λειτουργοί καταγίνονται με τις προετοιμασίες των μεγαλύτερων εκλογών από την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Δεύτερον, με το φαινόμενο των μαζικών υποβολών αιτήσεων από κομματικά στελέχη και ειδικά, σύμφωνα με τον κ. Βασιλείου, τις τελευταίες τέσσερις μέρες πριν από τη λήξη της προθεσμίας, δηλαδή από το Σάββατο της 30ής Μαρτίου μέχρι και τις πέντε η ώρα το απόγευμα της 2ας Απριλίου, με αποτέλεσμα, όπως σημείωσε, οι δύο επόμενες μέρες που είχαν στη διάθεσή τους οι επόπτες των Επαρχιακών Διοικήσεων για να ελέγξουν μία προς μία τις αιτήσεις να μην ήταν αρκετές για έλεγχο ακριβείας. Γι’ αυτό, εξήγησε, ο νομοθέτης δίνει το δικαίωμα της ένστασης.
Σύμφωνα με τον κ. Βασιλείου υπήρξαν περιπτώσεις, ανάλογα με τους αριθμούς που υποβλήθηκαν, όπου οι επόπτες κατάφεραν να ελέγξουν τις αιτήσεις είτε με τηλεφωνική έρευνα, είτε με επιτόπια επίσκεψη, και μάλιστα απορρίφθηκαν κάποιες, οι οποίες ήταν εξόφθαλμα παράτυπες.
Από την πλευρά του ο κ. Ηλία αναφέρθηκε σε ένα οικτρό φαινόμενο που παρατηρήθηκε στις Επαρχιακές Διοικήσεις τις τελευταίες μέρες πριν από τις 2 Απριλίου, όταν έβλεπε κανείς να καταφτάνουν κομματικά στελέχη με φακέλους υπό μάλης, με τον καθένα από αυτούς να περιείχε δεκάδες συμπληρωμένες αιτήσεις μετοικήσεων, με αποτέλεσμα να δημιουργείτο το αδιαχώρητο και μεγάλος πονοκέφαλος στους λειτουργούς.
Ο θεσμός του κοινοτάρχη
Ένας θεσμός, που στις μέρες μας μυρίζει ναφθαλίνη και στη συγκεκριμένη περίπτωση δημιουργεί εύλογες υποψίες για την έλλειψη διαφάνειας κατά την πιστοποίηση διευθύνσεων, είναι αυτός των κοινοταρχών. «Εναπόκειται στον κοινοτάρχη, την ώρα που ελέγχει την υπογραφή, να γίνεται τίμια εκείνη η πιστοποίηση, με την έννοια να είναι ενώπιόν του ο άνθρωπος για τον οποίο βεβαιώνει ότι διαμένει μόνιμα σε συγκεκριμένη διεύθυνση. Τώρα, όταν ένας κοινοτάρχης βεβαιώνει ότι ο τάδε μένει σε μία διεύθυνση που είναι υπεραγορά, για παράδειγμα, αντιλαμβάνεστε ότι και ο κοινοτάρχης είναι μέρος του προβλήματος» δήλωσε ο κ. Ηλία, κάνοντας λόγο για την ανάγκη νομοθετικών αλλαγών, ώστε αυτές οι πιστοποιήσεις να περάσουν στο κράτος, όπως στα Κέντρα Εξυπηρέτησης του Πολίτη ή στο Κτηματολόγιο ή στην Αστυνομία, με την αξιοποίηση συγχρόνως της τεχνολογίας για έλεγχο των διευθύνσεων. «Αν χρειαστεί να τροποποιήσουμε τη νομοθεσία, προκειμένου αυτό το παράδειγμα που λάβαμε για αυτές τις εκλογές να αποφευχθεί στις μελλοντικές εκλογικές διαδικασίες, θα το κάνουμε. Θα δούμε τι πήγε λάθος σε αυτό το ζήτημα και θα προσπαθήσουμε να το διορθώσουμε» διαβεβαίωσε. Όπως είναι σε θέση να γνωρίζει η «Κ», στο ενδεχόμενο απομάκρυνσης των πιστοποιήσεων από τους κοινοτάρχες αντιδρά σήμερα η Ένωση Κοινοτήτων Κύπρου.
Σε ένα οικτρό φαινόμενο, αναφέρθηκε ο γ.δ. του ΥΠΕΣ Ελίκκος Ηλία, όταν κατέφταναν την τελευταία στιγμή σε Επαρχιακές Διοικήσεις κομματικά στελέχη με δέσμες αιτήσεων.
Αλλαγές μέχρι το 2026
Από την πλευρά του ο κ. Βασιλείου τόνισε ότι ενόψει της αλλαγής στη νομοθεσία, λόγω της αυτόματης εγγραφής των πολιτών στους εκλογικούς καταλόγους και της μείωσης του ηλικιακού ορίου στα 17, όπως εξήγγειλε ο πρόεδρος της Δημοκρατίας, θα προηγηθεί διαβούλευση με τα πολιτικά κόμματα και άλλους εμπλεκομένους, όπου ένα δύσκολο θέμα θα είναι οι μετοικήσεις. Σημείωσε ότι οι αλλαγές θα εφαρμοστούν στις βουλευτικές εκλογές του 2026 και στο μεσοδιάστημα θα προκύψουν σημαντικές αποφάσεις για τις διαδικασίες κατάρτισης του εκλογικού καταλόγου, οι οποίες αφορούν και τις αλλαγές διευθύνσεων, με σκοπό να γίνει το νομοθετικό πλαίσιο σωστό και να μην προκύπτουν προβλήματα. Κληθείς να σχολιάσει τον αδιαφανή τρόπο με τον οποίο ενδέχεται να πιστοποιεί τις διευθύνσεις ένας κοινοτάρχης, ανέφερε ότι αυτό εντάσσεται σε προβλήματα που εντόπισαν και οι ίδιοι, εκφράζοντας την άποψη ότι το συγκεκριμένο πρόβλημα είναι σήμερα μεγαλύτερο, λόγω του μεγάλου αριθμού υποψηφιοτήτων. Και φαίνεται, πρόσθεσε, ότι ο καθένας κινήθηκε προς τους γνωστούς και φίλους του, με αποτέλεσμα να διογκωθεί το πρόβλημα.
Συνέπειες
Σε σχέση με τις συνέπειες για κοινοτάρχες, που ήδη έχει ή θα διαφανεί, ότι πιστοποίησαν ψευδείς διευθύνσεις, ο γενικός διευθυντής του υπουργείου Εσωτερικών ζήτησε πίστωση χρόνου λόγω προετοιμασιών για τις εκλογές. «Θα επιστρέψουμε, θα αναλύσουμε τα δεδομένα, και με βάση τη νομοθεσία θα στραφούμε εναντίον τους, με τη συνδρομή της Νομικής Υπηρεσίας. Απλά περιμένουμε, επειδή δεν μπορούμε να το κάνουμε τώρα, γιατί αριθμητικά είμαστε εκείνοι που είμαστε, ώστε να εργαστούμε για τη δυσκολότερη εκλογική διαδικασία στην ιστορία της Κυπριακής Δημοκρατίας», είπε.
kathimerini.com.cy
