Το Γενικό Σύστημα Υγείας (ΓεΣΥ), ως η μεγαλύτερη κοινωνική μεταρρύθμιση από ιδρύσεως της Κυπριακής Δημοκρατίας, έχει ολοκληρώσει 4 χρόνια ζωής, διασφαλίζοντας ισότιμη πρόσβαση σε ποιοτικές υπηρεσίες υγείας για όλους τους συμπολίτες μας χωρίς εξαιρέσεις, ενώ παράλληλα δημιούργησε τις συνθήκες για ένα ισχυρό, καινοτόμο και αποτελεσματικό Σύστημα Υγείας, που διαρκώς εξελίσσεται και βελτιώνεται.
Κατά τη διάρκεια των προηγούμενων ετών, το ΓεΣΥ κλήθηκε να αντιμετωπίσει στρεβλώσεις και προβλήματα, από τα οποία ωστόσο κατάφερε να βγει αλώβητο και πιο ισχυρό. Στα τέσσερα χρόνια ζωής του το Γενικό Σύστημα Υγείας πέτυχε να σταθεροποιηθεί, να αποκτήσει γερές βάσεις και να δημιουργήσει ένα δυνατό και δυναμικό δίκτυο παροχής υπηρεσιών υγείας.
Με εφόδιο την καθολική στήριξη των πολιτών, το Γενικό Σύστημα Υγείας τη χρονιά που πέρασε εστίασε στην ενδυνάμωση, στην ενίσχυση και στη βελτίωση των υπηρεσιών υγείας, έχοντας πάντα τον άνθρωπο στο επίκεντρο.
Το ΓεΣΥ σε αριθμούς
Μία από τις μεγαλύτερες επιτυχίες του Γενικού Συστήματος Υγείας, από την πρώτη ημέρα εφαρμογής του, ήταν η καθολική στήριξη και η μαζική αποδοχή του από το σύνολο των πολιτών. Εδώ και 4 χρόνια, χιλιάδες δικαιούχοι λαμβάνουν καθημερινά ποιοτικές υπηρεσίες υγείας ισότιμα και χωρίς διακρίσεις.
Κατά τον τέταρτο χρόνο λειτουργίας του ΓεΣΥ, υπήρχαν 943,978 δικαιούχοι εγγεγραμμένοι σε κατάλογο Προσωπικού Ιατρού οι οποίοι έλαβαν, μεταξύ άλλων, τις ακόλουθες υπηρεσίες από το ΓεΣΥ:
- 806,900 δικαιούχοι έχουν επισκεφθεί τους Προσωπικούς τους Ιατρούς
- 692,500 δικαιούχοι έχουν πάρει φάρμακα
- 611,200 δικαιούχοι έχουν επισκεφθεί τους Ειδικούς Ιατρούς
- 502,300 δικαιούχοι έχουν υποβληθεί σε εργαστηριακές εξετάσεις
- 299,900 δικαιούχοι έχουν επισκεφθεί απεικονιστικά κέντρα
- 286,500 δικαιούχοι έχουν επισκεφθεί οδοντίατρους
Κατά την ίδια περίοδο, διενεργήθηκαν 90,500 εγχειρήσεις. Ενδεικτικά, κάποιες από τις εγχειρίσεις που διενεργήθηκαν:
- 16,000 Επεμβάσεις Γενικής Χειρουργικής
- 13,300 Ορθοπεδικές Επεμβάσεις
- 10,500 Επεμβάσεις Καταρράκτη
- 11,700 Γυναικολογικές Επεμβάσεις
- 8,200 Τοκετοί
- 6,800 Ωτορινολαρυγγολογικές Επεμβάσεις
- 4,500 Ουρολογικές Επεμβάσεις
- 3,300 Νευροχειρουργικές Επεμβάσεις
- 2,100 Οφθαλμολογικές επεμβάσεις
- 2,000 Αριθμός Περιστατικών Ανακουφιστικής Φροντίδας
- 970 Καρδιοθωρακοχειρουργικές επεμβάσεις
- 200 Επεμβάσεις διαδερμικής εμφύτευσης αορτικής βαλβίδας (TAVI)
- 140 Επεμβάσεις Ρομποτικής
Εμπλουτισμός των παρεχόμενων υπηρεσιών του ΓεΣΥ
Ως ένα ζωντανό Σύστημα που εξελίσσεται και βελτιώνεται διαρκώς, κατά τον τέταρτο χρόνο λειτουργίας του, ο Οργανισμός Ασφάλισης Υγείας πέτυχε τον εμπλουτισμό και την ενίσχυση των παρεχόμενων υπηρεσιών του:
- Εισαγωγή των υπηρεσιών ιδρυματικής αποκατάστασης
- Ένταξη στον Κατάλογο των Φαρμακευτικών Προϊόντων ογδόντα (80) και πλέον καινοτόμων φαρμάκων
- Εφαρμογή Υπηρεσιών Εφημερίας Προσωπικού Ιατρού
- Ένταξη ρομποτικής προστατεκτομής και άλλων επεμβάσεων
- Υιοθέτηση πρωτοκόλλων για τον προληπτικό έλεγχο για σιδηροπενική αναιμία, για δυσπλασία ισχίου και για οφθαλμολογική εξέταση σε παιδιά
- Στοχευμένες υπηρεσίες φυσιοθεραπείας σε νευρολογικούς ασθενείς
- Απευθείας πρόσβαση σε Μαίες
- Καθιέρωση κλινικών κατευθυντήριων οδηγιών για προληπτικές εργαστηριακές εξετάσεις σε ασυμπτωματικούς ενήλικες.
- Ένταξη νέων ιατροτεχνολογικών προϊόντων και εξοπλισμού για κάλυψη αναγκών χρόνιων ασθενών
Βελτίωση και αναβάθμιση του τρόπου λειτουργίας
Ο Οργανισμός, στο πλαίσιο της βελτίωσης και αναβάθμισης του τρόπου λειτουργίας του, συμπεριέλαβε την εισαγωγή νέων σημαντικών λειτουργιών στο Σύστημα Πληροφορικής, προσφέροντας επιπλέον εργαλεία και δυνατότητες σε δικαιούχους και παρόχους. Το Σύστημα Πληροφορικής περιλαμβάνει πλέον πληροφόρηση για τις επισκέψεις στον ΠΙ, δυνατότητα ειδοποίησης του δικαιούχου κατόπιν επίσκεψης του στον ΠΙ, ενημέρωση για ανοικτά παραπεμπτικά, συνταγές και το ποσό Συμπληρωμής και ενημέρωση για προεγκρίσεις που λαμβάνονται για ιατρικές πράξεις, φάρμακα, φυσιοθεραπείες, κ.α.
Επιπλέον, ο Οργανισμός υιοθέτησε και εφάρμοσε μέτρα για βελτίωση του Συστήματος, αναβάθμιση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών και αντιμετώπιση των καταχρήσεων, με στόχο ένα πιο λειτουργικό και αποδοτικό Σύστημα. Συγκεκριμένα, ο ΟΑΥ προχώρησε σε:
- Εφαρμογή νέου τρόπου αμοιβής των προσωπικών ιατρών στη βάση νέων υπηρεσιών και δεικτών απόδοσης.
- Ποιοτική αξιολόγηση των παραπεμπτικών των προσωπικών ιατρών προς ειδικούς ιατρούς.
- Υιοθέτηση Κλινικών Κατευθυντήριων Οδηγιών Παραπομπής από προσωπικούς ιατρούς σε ειδικούς ιατρούς για 21 καταστάσεις υγείας/διαγνώσεις
- Καθορισμός ενδείξεων αποζημίωσης για πολλαπλές ιατρικές πράξεις συμπεριλαμβανομένου της ινομυοματεκτομής, της υστεροσκόπησης κ.α.
- Αξιολόγηση παραπεμπτικών για απεικονιστικές εξετάσεις.
- Τροποποίηση του δικαιώματος αλλαγής προσωπικού ιατρού κάθε 12 μήνες αντί κάθε 6 μήνες.
- Ενίσχυση του πλαισίου προεγκρίσεων για δαπανηρές και συχνές ιατρικές πράξεις καθώς και για αναλώσιμα/ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό.
- Ανάπτυξη μοντέλου αποζημίωσης βάσει ποιότητας για την πρωτοβάθμια και ενδονοσοκομειακή φροντίδα υγείας με τη βοήθεια εμπειρογνωμόνων.
Σημειώνεται ότι η αναλογιστική μελέτη, την οποία διενήργησε το ILO (International Labour Organisation), κατέδειξε πως με τα σημερινά δεδομένα το ΓεΣΥ είναι βιώσιμο έως το 2030, έχοντας μάλιστα ικανοποιητικό αποθεματικό.
Ο Οργανισμός έθεσε, παράλληλα, ως προτεραιότητα και άλλα ουσιώδη θέματα, με στόχο τη δημιουργία μακροχρόνιων δικλείδων ασφαλείας και αναβάθμιση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών.
Στο πλαίσιο αυτό, ο Οργανισμός προβαίνει σε εκστρατείες ενημέρωσης για τη δημιουργία κουλτούρας ανάμεσα στους δικαιούχους, για υπεύθυνη χρήση των υπηρεσιών του ΓεΣΥ, αλλά και για τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους σε σχέση με το Σύστημα.
Σε συνεργασία με την Ομοσπονδία Ασθενών Κύπρου (ΟΣΑΚ), ο ΟΑΥ αναπτύσσει τον «Οδηγό του Ασθενή», έναν ιστότοπο με έμφαση στην ενημέρωση των χρόνιων ασθενών. Τους αμέσως επόμενους μήνες ο ιστότοπος θα ολοκληρωθεί και θα αποτελέσει ένα χρήσιμο «εργαλείο», το οποίο θα ενημερώνει το κοινό και ειδικότερα τους χρόνιους ασθενείς για όλες τις υπηρεσίες και τον τρόπο πρόσβασης στις υπηρεσίες του ΓεΣΥ, και θα λειτουργεί ως εργαλείο ενημέρωσης και καθοδήγησης για τις υπηρεσίες του ΓεΣΥ.
Σε συνεργασία με τον Παγκύπριο Ιατρικό Σύλλογο (ΠΙΣ), ο Οργανισμός έχει ξεκινήσει συνεργασία με το Ινστιτούτο NICE του Ηνωμένου Βασιλείου, αναφορικά με την προσαρμογή και εφαρμογή κλινικών κατευθυντήριων οδηγιών και αντίστοιχων δεικτών ποιότητας. Ο Οργανισμός έχει ήδη ολοκληρώσει τη διαδικασία διαβούλευσης για 46 κατευθυντήριες οδηγίες, στο πλαίσιο της οποίας, σε πρώτο στάδιο, θα προχωρήσει στην υιοθέτηση 5 κατευθυντήριων οδηγιών εντός του 2023.
Παράλληλα, ξεκίνησε η δυνατότητα των δικαιούχων να αξιολογούν τις υπηρεσίες ενδονοσοκομειακής φροντίδας υγείας που λαμβάνουν εντός του Συστήματος, μέσω ερωτηματολογίων που τους αποστέλλονται ηλεκτρονικά.
Διαρκής έλεγχος συμμόρφωσης των παροχέων
Ένας από τους κύριους στόχους του Οργανισμού είναι η διενέργεια συνεχών ελέγχων για συμμόρφωση των παροχέων με το νομικό πλαίσιο λειτουργίας του ΓεΣΥ, αλλά κυρίως για έλεγχο και αντιμετώπιση της κατάχρησης και της απάτης. Κατά το τέταρτο έτος λειτουργίας του ΓεΣΥ, έχουν αρχίσει να διαφαίνονται τα αποτελέσματα των ελέγχων που ο Οργανισμός ξεκίνησε από την πρώτη μέρα λειτουργίας του ΓεΣΥ.
Ο Οργανισμός, στα πλαίσια των ελέγχων που διενεργεί έχει:
- Τερματίσει 8 συμβάσεις ειδικών ιατρών, εκ των οποίων 6 έχουν καταγγελθεί στην Αστυνομία.
- Τερματίσει 3 συμβάσεις άλλων παρόχων, εκ των οποίων 2 έχουν καταγγελθεί στην Αστυνομία.
- Τερματίσει 15 συμβάσεις εργαστηρίων για μη κατοχή άδειας λειτουργίας σε συνεργασία με την Έφορο εργαστηρίων.
- Προβεί σε απορρίψεις απαιτήσεων, σε συνέχεια της διενέργειας ειδικών αυτεπάγγελτων ελέγχων ύψους 9 εκατομμυρίων ευρώ και έχει επιβάλει διοικητικά πρόστιμα σε 70 περιπτώσεις (ύψους 200 χιλιάδων ευρώ) και σε 60 περιπτώσεις έχει επιβάλει την ποινή της σύστασης.
- Είναι σε εξέλιξη περί των 500 αυτεπάγγελτων ερευνών οι οποίες αναμένεται να ολοκληρωθούν μέχρι το τέλος του έτους 2023.
Τα επόμενα βήματα
Το Γενικό Σύστημα Υγείας αποτελεί ένα σημαντικό κεκτημένο για όλους τους πολίτες, το οποίο οφείλουμε συνεχώς να βελτιώνουμε και να εμπλουτίζουμε, ώστε να παραμείνει ισχυρό και αποδοτικό. Ο Οργανισμός Ασφάλισης Υγείας για το επόμενο διάστημα προγραμματίζει μία σειρά από δράσεις και σχεδιασμούς, ώστε να διασφαλίσουμε την ποιότητα και να θωρακίσουμε την οικονομική βιωσιμότητα του Συστήματος. Μερικά από τα επόμενα βήματα είναι:
Διεύρυνση/ενίσχυση των υπηρεσιών:
- Διεύρυνση των παρεχόμενων υπηρεσιών από λογοπαθολόγους σε παιδιά με αυτισμό, σύνδρομο Down και νευροαναπτυξιακές διαταραχές καθώς και σε ενήλικες μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο ή κρανιοεγκεφαλική κάκωση.
- Διεύρυνση υπηρεσιών για την κατ’ οίκον νοσηλεία από νοσηλευτές σε άτομα που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση ή περιτοναϊκή κάθαρση.
- Ενίσχυση των υπηρεσιών πρώτων βοηθειών με την ένταξη εντός του 2023 δύο ιδιωτικών ΤΑΕΠ στη Λευκωσία και Λεμεσό και έναρξη διαπραγματεύσεων για νέα ΤΑΕΠ σε άλλες πόλεις.
- Ένταξη υπηρεσιών από ποδολόγους.
Περαιτέρω Βελτίωση της Ποιότητας:
- Εξειδικευμένα εκπαιδευτικά προγράμματα σε προσωπικούς ιατρούς.
- Αγορά ειδικού λογισμικού για ανάλυση των ενδονοσοκομειακών περιστατικών.
- Υιοθέτηση 2ης γνώμης για επιλεγμένα χειρουργεία.
- Εφαρμογή συστήματος ενθάρρυνσης διενέργειας της προληπτικής εξέτασης για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.
- Εφαρμογή απευθείας πρόσβασης σε χρόνιους ασθενείς, όπως άτομα με θαλασσαιμία και ασθενείς με καρκίνο σε ειδικούς ιατρούς/κέντρα.
- Εφαρμογή ποιοτικών κριτηρίων για την αποζημίωση των νοσηλευτηρίων.
- Ολοκλήρωση της αξιολόγησης καινοτόμων θεραπειών και υιοθέτηση νέων πρωτοκόλλων θεραπείας
- Εφαρμογή λογισμικού υποστήριξης κλινικής απόφασης παραπομπής σε ακτινολογικές εξετάσεις στη βάση κατευθυντήριων οδηγιών της Ευρωπαϊκής Ακτινολογικής Εταιρείας
- Αξιολόγηση για ένταξη νέων τεχνολογιών, οι οποίες θα βελτιώσουν την αντιμετώπιση διάφορων νόσων αλλά και την ποιότητα ζωής.
Επιπρόσθετα, έχοντας το ζήτημα της αντιμετώπισης των καταχρήσεων ως προτεραιότητα, συνεχίζουμε να εφαρμόζουμε τον οδικό χάρτη για πιο αποτελεσματική αντιμετώπισή τους, όπως η συνεργασία με εμπειρογνώμονες του εξωτερικού, η εφαρμογή προηγμένων συστημάτων ανάλυσης δεδομένων και τεχνητής νοημοσύνης, η υιοθέτηση πιο σύνθετων κανόνων και περιορισμών στο σύστημα πληροφορικής, κ.α.
Παράλληλα, επειδή η ενημέρωση των δικαιούχων και η καλλιέργεια σωστής κουλτούρας έναντι του Συστήματος είναι πρωταρχικής σημασίας, προγραμματίζουμε μεγαλύτερης κλίμακας εκστρατείες ενημέρωσης, τόσο σε δικαιούχους, όσο και σε παρόχους για την ορθότερη χρήση των υπηρεσιών του ΓεΣΥ.
Διατηρώντας αναλλοίωτο τον ανθρωποκεντρικό του χαρακτήρα, το Γενικό Σύστημα Υγείας της Κύπρου εδώ και τέσσερα χρόνια υπηρετεί αδιάλειπτα τους πολίτες, επιβεβαιώνοντας τις αξίες της κοινωνικής αλληλεγγύης, της δικαιοσύνης και της ισονομίας στις οποίες βασίζεται.
Σε αυτό το σημαντικό ταξίδι, έχει συνοδοιπόρους και συμμέτοχους για την υπεύθυνη χρήση του όλους εσάς. Εξίσου σημαντική και η μεγάλη προσφορά όλου του ανθρώπινου δυναμικού που εργάζεται σε όλους τους τομείς του ιατρικού και παραϊατρικού τομέα του τόπου μας, δίνοντας πραγματική αξία σε όλη αυτή την προσπάθεια.
Ύψιστη προτεραιότητα του Οργανισμού Ασφάλισης Υγείας είναι να παραμείνει το ΓεΣΥ ισχυρό, ενισχύοντας την οικονομική του βιωσιμότητα και προσφέροντας δια βίου ισότιμη και απρόσκοπτη πρόσβαση σε ποιοτικές υπηρεσίες φροντίδας υγείας για όλους.
