Ο Υπουργός Εσωτερικών, κ. Κωνσταντίνος Ιωάννου, συναντήθηκε σήμερα με τον Αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Προώθηση του Ευρωπαϊκού Τρόπου Ζωής μας, κ. Μαργαρίτη Σχοινά, στο Υπουργείο Εσωτερικών.
Μετά το πέρας της συνάντησης ο Υπουργός Εσωτερικών δήλωσε τα ακόλουθα:
«Θα ήθελα να καλωσορίσω τον Αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Κύπρο, και με την ευκαιρία της παρουσίας του εδώ να τον ευχαριστήσω για το ιδιαίτερο ενδιαφέρον που επιδεικνύει για τα θέματα μετανάστευσης και ασύλου που αντιμετωπίζουμε ως Κύπρος.
Ο σκοπός της συνάντησής μας ήταν, αφενός, για να ενημερωθεί για την παρούσα κατάσταση, τα νέα στοιχεία και δεδομένα, αλλά και, αφετέρου, για τις πολιτικές της νέας κυβέρνησης στους τομείς αυτούς.
Ο κ. Σχοινάς έχει πολύ καλή γνώση των προβλημάτων και των προκλήσεων που ως Κύπρος αντιμετωπίζουμε στο μεταναστευτικό. Είναι ο πρώτος Ευρωπαίος αξιωματούχος που έχει προσωπικά επισκεφθεί – κατά την προηγούμενη επίσκεψή του στη Κύπρο- και την πράσινη γραμμή, η οποία αποτελεί το σημείο εισόδου, από όπου εισέρχεται το 95% των παράτυπων μεταναστών.
Ως εκ τούτου, έχω ενημερώσει τον κ. Σχοινά, για τους τέσσερις βασικούς πυλώνες των προτεραιοτήτων μας στο μεταναστευτικό ως νέα κυβέρνηση.
Πρώτος πυλώνας στους χειρισμούς μας αυτή τη στιγμή, είναι τα (α) Μέτρα αποτροπής των ροών, κυρίως από την πράσινη γραμμή.
Η πράσινη γραμμή δεν αποτελεί εξωτερικό σύνορο της ΕΕ, αλλά μια suis generis κατάσταση. Και αυτός είναι ο λόγος που η Κυπριακή Δημοκρατία περιορίζεται ως προς τα μέτρα που μπορεί να λάβει στο εσωτερικό για την αποτροπή των παράνομων διελεύσεων από την πράσινη γραμμή, όπως είναι η επιτήρηση της από Μονάδα Οριοφυλάκων και η εγκατάσταση εποπτικών ηλεκτρονικών μέσων.
Παρόλα αυτά, επενδύουμε σε ευρωπαϊκό επίπεδο, στο Σχέδιο Δράσης της Ανατολικής Μεσογείου. Ευελπιστώ ότι οι θέσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας θα αξιοποιηθούν, προκειμένου να έχουμε απτά και ουσιαστικά αποτελέσματα στο θέμα της παράτυπης μετανάστευσης από την πράσινη γραμμή, κι αυτό μέσα από μια διπλωματική προσέγγιση προς την Τουρκία, μέσα από τη χρήση πολιτικών και εργαλείων της ΕΕ.
Είναι φανερό, πως η Τουρκία εργαλειοποιεί τις μεταναστευτικές ροές, διευκολύνοντας την άφιξη υπηκόων τρίτων χωρών στην Κύπρο. Οι παράτυποι αυτοί μετανάστες έχουν κυρίως αφετηρία χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής. Είναι συνήθως κάτοχοι ούτω της καλούμενης φοιτητικής «βίζας» μετά από εγγραφή τους σε «κολλέγια» στα κατεχόμενα, που στη συνέχεια καθοδηγούνται στις ελεύθερες περιοχές.
Άλλος πυλώνας προτεραιότητάς μας, όπως εξήγησα στον κ. Επίτροπο, είναι (β) η επίσπευση διαδικασιών εξέτασης αιτήσεων ασύλου. Είναι γνωστό πως η δυστοκία του συστήματoς ασύλου να διαχειριστεί τον μεγάλο όγκο αιτήσεων και η παρατεταμένη διάρκεια της εξέτασης τους, αποτελούσε ένα σημαντικό pull factor για τους παράτυπους μετανάστες, αλλά και τα κυκλώματα που τους καθοδηγούν. Είμαστε αισιόδοξοι ότι με τον διπλασιασμό του αριθμού των εξεταστών, θα είμαστε σε θέση να μειώσουμε στον ελάχιστο δυνατό βαθμό τις καθυστερήσεις στην εξέταση αιτήσεων ασύλου.
Ενημέρωσα επιπλέον και για τον τρίτο πυλώνα που αφορά (γ) στην ενίσχυση των υποδομών, για τον οποίο λαμβάνουμε και μεγάλη χρηματοδοτική βοήθεια από την ΕΕ. Για παράδειγμα στοχεύουμε στη δημιουργία του Κέντρου Φιλοξενίας στις «Λίμνες» και του Προαναχωρησιακού Κέντρου στη Μενόγεια, των οποίων η κατασκευή τροχοδρομείται και θεωρούμε πως θα συμβάλουν σε μεγάλο βαθμό στην αποτελεσματικότερη διεκπεραίωση των διαδικασιών ασύλου, αλλά και στην επιτάχυνση των επιστροφών.
Τελευταίος σημαντικός πυλώνας, ο οποίος εμπίπτει μέσα στο πλέγμα δράσεων της πολιτικής μας, είναι και η (δ) ενίσχυση και αύξηση των επιστροφών των υπηκόων τρίτων χωρών στις χώρες καταγωγής τους, στοχεύοντας να επιτύχουμε έναν αριθμό που θα πλησιάζει ή και θα ξεπερνά τις 1000 επιστροφές μηνιαία.
Τέλος, η απόφαση της Κυβέρνησης για δημιουργία Υφυπουργείου Μετανάστευσης, καθώς και τα θέματα ένταξης, ήταν επίσης στην ημερήσια διάταξη της συνάντησής μας.
Κύριε Σχοινά,
Θέλω να είμαι σαφής ότι στόχος μας είναι να μετριάσουμε την κατάσταση, ναανταπεξέλθουμε στις μεταναστευτικές προκλήσεις, οι οποίες δυστυχώς μετατρέπονται σε μείζον πρόβλημα, λόγω των δυσανάλογων αριθμών μεταναστών που έχουμε να αντιμετωπίσουμε.
Θέλω να τονίσω πως η πλειοψηφία των αιτήσεων διεθνούς προστασίας στην Κύπρο κρίνονται αβάσιμες. Συγκεκριμένα, το 2022, το 96% του συνόλου των αποφάσεων της Υπηρεσίας Ασύλου, ήταν αρνητικές αποφάσεις. Οι αριθμοί δείχνουν ξεκάθαρα την κατάχρηση του συστήματος ασύλου από υπηκόους τρίτων χωρών, οι οποίοι δεν έχουν βάσιμο λόγο να υποβάλλουν αίτηση για διεθνή προστασία.
Στόχος μας, είναι υπερπηδήσουμε τους σκοπέλους των αυξημένων ροών και του μεγάλου όγκου αβάσιμων αιτήσεων, για να επιτύχουμε στην πραγματική της διάσταση την υποδοχή και ένταξη των προσφύγων -των εχόντων πραγματική ανάγκη στήριξης και προστασίας.
Ευελπιστώ ότι θα επιτύχουμε ως κράτη μέλη μια συνολική συμφωνία με το νέο Σύμφωνο Μετανάστευσης και Ασύλου, το οποίο θα στηρίζεται στην ουσιαστική αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών, με ίση κατανομή ευθύνης.
Κλείνοντας, κ. Σχοινά, θα πρέπει να εκφράσω τις ειλικρινείς ευχαριστίες, δια μέσου σας, προς τους οργανισμούς της ΕΕ και, ιδιαίτερα, προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, για τη στήριξη που μας παρέχεται – ιδίως το τελευταίο διάστημα, αλλά και για την άψογη συνεργασία που έχει αναπτυχθεί, με στόχο τη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών στην Κύπρο».
Από πλευράς του ο κ. Σχοινάς, Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Προώθηση του Ευρωπαϊκού Τρόπου Ζωής μας, δήλωσε:
«Είναι η τρίτη φορά που επισκέπτομαι επίσημα την Κύπρο ως Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αλλά αυτή είναι η πρώτη φορά που το κάνω για επαφές μετά την εκλογή του νέου Προέδρου και τη σύνθεση της νέας Κυβέρνησης της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Σε λίγο θα συναντήσω όλους τους Υπουργούς που διαχειρίζονται το σύνολο των πολιτικών που συνθέτουν τον ευρωπαϊκό τρόπο ζωής. Αλλά δεν χωράει καμία αμφιβολία ότι μέσα σε αυτό το εύρος πολιτικών, η διαχείριση του μεταναστευτικού στην Κύπρο είναι όχι απλά μια κυπριακή εθνική προτεραιότητα, αλλά είναι και ένα μεγάλο πανευρωπαϊκό ζητούμενο για δύο λόγους πολύ απλούς: γιατί η Κύπρος είναι ένα από τα μικρά κράτη μέλη και η δυσανάλογα μεγάλη πίεση που δέχεται δημιουργεί ιδιαίτερα προβλήματα, και δεύτερον, γιατί έχουμε την ιδιαιτερότητα της πράσινης γραμμής, η οποία και αυτή θέτει θέματα νομικού και πολιτικού χαρακτήρα, που πρέπει να τα αντιμετωπίσουμε με αποτελεσματικότητα, αλλά και με δημιουργικότητα στη σκέψη και στη δράση.
Θέλω να χαιρετίσω τη συνέχεια και τη συνέπεια που και η απελθούσα, αλλά και η νυν Κυβέρνηση δείχνει στη διαχείριση του μεταναστευτικού μαζί με την Ευρώπη. Δεν υπάρχει πτυχή του μεταναστευτικού που να μη συνδέεται άμεσα με την ευρωπαϊκή συνδρομή, τις ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις και την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη. Και θέλω να σε διαβεβαιώσω, φίλε Υπουργέ, ότι αυτή η στήριξη θα συνεχιστεί αμείωτη και θα ενταθεί τα χρόνια που έρχονται, σε όλες τις πτυχές: στη βελτίωση του Κέντρου στο Πουρνάρα, στη δημιουργία του νέου Προαναχωρησιακού Κέντρο στις Λίμνες με συνολικά ποσά γύρω στα 100 εκ. ευρώ, αλλά και στη χρηματοδότηση των επιστροφών.
Ειρήσθω εν παρόδω, η Κύπρος προβάλλει ως ένας από τους πιο δυναμικούς εταίρους στις επιστροφές όσων δεν έχουν δικαίωμα ασύλου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά ελπίζω και σε μεσο-μακροπρόθεσμο διάστημα και σε μια εθνική στρατηγική ενσωμάτωσης, για την οποία επίσης η συνδρομή μας θα είναι καθοριστική, όπως επίσης και η μετακίνηση των ανηλίκων προσφύγων από το Κέντρο του Πουρνάρα σε ειδικά κέντρα, όπου θα έχουν καλύτερες εγγυήσεις προστασίας και ασφάλειας.
Τα λέω όλα αυτά για να δείξω ότι το μεταναστευτικό δεν είναι μια υπόθεση χαμένη, αλλά είναι μια υπόθεση που μπορούμε να κερδίσουμε δουλεύοντας όπως δουλέψαμε μέχρι τώρα μαζί σε όλο το πλαίσιο αυτών των δράσεων και έχουμε μπροστά μας ένα πολύ σημαντικό νέο βήμα που είναι η εκπόνηση σε σύντομο χρονικό διάστημα ενός σχεδίου δράσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Ανατολική Μεσόγειο και τη διαχείριση του μεταναστευτικού, μια διαδικασία στην οποία η Δημοκρατία έχει καταθέσει πολύ χρήσιμες προτάσεις.
Είμαστε στην τελική φάση επεξεργασίας αυτών των προτάσεων. Θέλουμε αυτό το σχέδιο δράσης να μην είναι μια καλολογική προσέγγιση, αλλά να έχει σαφείς δεσμεύσεις στα γενεσιουργά αίτια των μεταναστευτικών ροών στις χώρες προέλευσης και διέλευσης και φυσικά σε μια πολύ πιο συστηματική προσπάθεια και με την Τουρκία, αμέσως μετά τις τουρκικές εκλογές, αλλά και με την τουρκοκυπριακή κοινότητα, ώστε να καταστούν όλοι συνυπεύθυνοι για αυτό το μεγάλο θέμα που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε εδώ στην Κύπρο.
Ευχαριστώ φίλε Υπουργέ για τη φιλοξενία και θέλω να τελειώσω όπως άρχισα. Θέλω να διαβεβαιώσω ότι σε αυτή την προσπάθεια η Κύπρος δεν είναι μόνη της. Η Ευρώπη είναι δίπλα συμπαραστάτης και αρωγός».
Στη συνέχεια, πραγματοποιήθηκε διευρυμένη σύσκεψη του Αντιπροέδρου της ΕΕ με τη συμμετοχή των Υπουργών Εσωτερικών κ. Κωνσταντίνου Ιωάννου, Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας κας Αθηνάς Μιχαηλίδου, Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως κας Άννας Κουκκίδη-Προκοπίου και των Υφυπουργών Πολιτισμού κ. Μιχάλη Χατζηγιάννη και Κοινωνικής Πρόνοιας κας Μαριλένας Ευαγγέλου. Κατά τη διάρκεια της κοινής συνάντησης, συζητήθηκαν θέματα που εμπίπτουν στα χαρτοφυλάκια των Υπουργών και Υφυπουργών και αφορούν την Προώθηση του Ευρωπαϊκού Τρόπου Ζωής.
